Imam Ibn Kathir

Ustadh Saoed Khadje
Docent Dar-al-‘Ilm – Instituut voor Islamstudies

Ibn Kathir (701-774H/1301-1373C)

Het belang van zijn tafsierwerk

‘Imad al-Din Isma‘il ibn ‘Umar ibn Kathir is waarschijnlijk de populairste Koranexegeet in de geschiedenis van de Islam. Tot op heden is zijn Tafsier al-Qoer‘aan al-‘Aziem zonder twijfel één van de meest gelezen tafsierwerken. Ibn Kathir was een geleerde op het gebied van tafsier, taal, jurisprudentie, geschiedenis en hadith. Hij was onder andere een student van de Hanbalitische theoloog en rechtsgeleerde Ahmad ibn Taimiyyah.

De introductie in zijn tafsierwerk is in feite direct overgenomen van één van Ibn Taimiyyah’s boeken. De stijl van zijn tafsierwerk is tafsier bi’l-ma’thoer. Hij heeft veel geleund op Al-Tabari’s werk, maar in zijn denken en methode is hij sterk geïnspireerd door Ibn Taimiyyah. In vergelijking tot Al-Tabari was Ibn Kathir strikter in hadithgebruik; hij blijft vaker bij sahieh hadith (betrouwbaar geclassificeerde overleveringen). Op zich is dit niet vreemd en het doet ook geen afbreuk aan Al-Tabari. Ibn Kathir heeft nu eenmaal in een latere tijd geleefd dan Al-Tabari.

De stijl van zijn tafsier

Ibn Kathir legt sterk de nadruk op het uitleggen van Koranverzen vanuit andere Koranverzen, en dan middels overleveringen en uitleggen van de studenten van de sahaba. Tegelijkertijd analyseert hij kritische de door hem gebruikte overleveringen en ook evalueert hij de conflicterende uitspraken van metgezellen en taabi‘ien. Hij waarschuwt tegen de israa‘iliyaat (Bijbelse vertellingen), terwijl die ook af en toe door hem worden gebruikt. Maar hij deed dit eerder om de mensen op de hoogte te stellen wat er door hen werd verteld.

Wat Ibn Kathir ook doet, is dat hij waarschuwt tegen foutieve informatie die vaker in andere tafsierwerken te vinden waren. Juridische kwesties werden door hem aangehaald en hij evalueerde waar nodig de verschillende meningen over een kwestie. Kritiek op zijn tafsierwerk is dat hij ondanks zijn strikte methode toch soms onvolledige (zwakkere) overleveraarsketens aanhaalt. Het doet echter geen afbreuk aan zijn werk, omdat de betekenissen van die aangehaalde teksten als betrouwbaar onderbouwd (kunnen) worden.

De waardering voor zijn tafsierwerk

Eén van de redenen waarom Ibn Kathir’s werk zo algemeen aanvaard is, is omdat het erg toegankelijk is; het is kort en bondig en het verwijst goed intertekstueel. Vooral voor geleerden was en is dit een uitkomst. Met Ibn Kathir in de hand en daarnaast de eigen kennis, konden ze gemakkelijk verder werken.

H = islamitische jaartelling op basis van een maankalender startend vanaf het jaar 623C.
C = christelijke jaartelling op basis van een zonnekalender